I. Organizacja
stanowiska wiertniczego w wyrobiskach podziemnych.
1. Każdy pracownik przed rozpoczęciem pracy obowiązany jest sprawdzić stan bezpieczeństwa w miejscu pracy, stan obsługiwanych maszyn, urządzeń, narzędzi, urządzeń ochronnych i zabezpieczających. W szczególności powinien sprawdzić:
a) zawartość metanu w powietrzu kopalnianym przed rozpoczęciem pracy w 10 metrowym odcinku wyrobiska, w każdym kierunku od stanowiska wiertniczego i wynik oraz godzinę pomiaru wpisać w notesie wiertacza i na tablicy metanowej; pomiary i wpisy powtarzać co 2godziny i przed odejściem ze stanowiska wiertniczego,
b) stan obudowy w rejonie stanowiska wiertniczego oraz dróg poruszania się załogi wiertniczej w obrębie stanowiska wiertniczego,
c) prawidłowość działania pomocniczego urządzenia wentylacyjnego przewietrzającego wnękę wiertniczą,
d) skuteczność oświetlenia stałym punktem (punktami) świetlnymi stanowiska wiertniczego.
2. Rozmieszczenie sprzętu wiertniczego:
a) wiertnice w zależności od kąta nachylenia ustawić na kaszcie, stojakach z poprzeczką i podpórkami lub stalowej ramie rozporowej,
b) pulpit sterowniczy umieścić możliwie od strony dopływu powietrza wentylacyjnego, nie w osi otworu i tak by wiertacz mógł obserwować: wlot otworu (zagłowiczenie rury obsadowej) i elementy wiertnicy wymagające obsługi w czasie wiercenia
c) węże sprężonego powietrza i wody płuczkowej czy olejowe przy wiertnicach hydraulicznych podwiesić na ociosach tak, by nie utrudniały poruszania się załogi w czasie obsługi sprzętu wiertniczego. Wyjście z wnęki wiertniczej nie może być niczym przegrodzone ani zastawione.
3. Stanowisko wiertnicze musi być odebrane przez:
a) dozór górniczy oddziału, w obrębi którego ma być zainstalowane urządzenie wiertnicze, pod względem obudowy wymiarów wnęki wiertniczej – przed wprowadzeniem sprzętu wiertniczego,
b) odbiór urządzeń wiertniczych o napędzie elektrycznym i elektrohydraulicznym, po ich zainstalowaniu, będzie dokonywany w oparciu o Rozporządzenie Kierowników Ruchu Zakładów Górniczych w tej sprawie na każdym zakładzie górniczym,
c) dozór odmetanowania lub dozór wiertniczy pod względem prawidłowej organizacji stanowiska przed rozpoczęciem wiercenia.
II. Montaż i demontaż
urządzeń wiertniczych.
1. Wszystkie czynności przy montażu i demontażu wiertnic mogą być wykonywane przez przeszkoloną w tym zakresie załogę pod nadzorem uprawnionego wiertacza przodowego, po dokonaniu przez niego czynności jak w pkt. I. 1a do d.
2. Przy nachyleniu otworu do 45%ustawic można wiertnicę na kaszcie stabilnym z podkładów torowych, przy czym każdy element kasztu z poprzednimi podkładami musi być zamocowany przynajmniej dwoma klamrami.
3. Przy ustawieniu na stojakach drewnianych należy w stropie wykonać gniazdka na stojaki i zaklinować je o spąg, poprzeczkę przytwierdzić klamrami – podbić podpórkami i dodatkowo zabezpieczyć łańcuchami.
4. Konstrukcję nośną stalową rozpiera się za pomocą śrub rozporowych pomiędzy spągiem a stropem.
UWAGA: W czasie wiercenia elementy konstrukcji nośnej oraz wiertnicy nie mogą być mocowane, rozpierane o obudowę wyrobisk górniczych.
5. Przy montażu lub demontażu wiertnicy z użyciem wciągarki wiertacz przodowy przed jej użyciem musi sprawdzić jej sprawność, udźwig i dopilnować prawidłowego zawieszenia oraz zapięcia wciągarki i łańcuchów asekuracyjnych.
6. W czasie ustawiania konstrukcji nośnej podnoszenia lub opuszczania wiertnicy nikt nie może znajdować się pod ani w zasięgu uniesionego ciężaru,
7. Ustawioną wiertnicę należy zabezpieczyć przed przypadkowym przemieszczaniem się zarówno bocznym jak i wzdłużnym.
III. Wiercenie
otworów dołowych.
1. Wiertacz przodowy na swojej zmianie odpowiedzialny jest za:
a) bezpieczeństwo podległych mu pracowników,
b) wykonywanie czynności ujętych w pkt. 1 „a” do „d” ,
c) sprawdzenie pewności i prawidłowego ustawienia wiertnicy oraz jej zabezpieczenia przed przemieszczaniem się w czasie wiercenia i manewrowania ,
d) sprawdzenie stanu technicznego wiertnicy i urządzeń wiertniczych-dopilnowanie ich smarowania i konserwacji,
e) przestrzeganie technologii wiercenia, cementacji rury obsadowej, próby szczelności i wytrzymałości rury obsadowej i jej zagłowiczenie.
2. Przy wierceniu otworów metanowych badawczych obowiązuje stosowanie na stanowisku wiertniczym metanomierza alarmującego-próg alarmu dla konkretnego wiercenia ustala Kierownik Wentylacji.
3. W wypadku nawiercenia metanu należy ująć metan z dławicy do rurociągu odmetanowania o ile procent CH4 jest minimum 30-uregulować depresję, koncentrację i kontynuować wiercenie. W razie braku możliwości podłączenia pod depresję wierconego otworu po nawierceniu metanu przerwać wiercenie, zabezpieczyć otwór przed wypływem metanu-fakt nawiercenia metanu zgłosić dozorowi ZOK i zastosować się do jego poleceń, to samo obowiązuje przy nawierceniu kurzawki lub wody.
4. Przed odejściem ze stanowiska wlot otworu musi być zabezpieczony w sposób wykluczający wypływ do wyrobiska metanu, wody lub kurzawki.
5. Załoga wiertnicza musi:
a) znać i przestrzegać obowiązujące przepisy, instrukcje i zarządzenia związane z robotami wiertniczymi,
b) stosować obowiązujące ochrony osobiste słuchu, wzroku, rąk,
c) znać drogi ucieczkowe ze swojego stanowiska wiertniczego,
d) posiadać przy sobie opatrunki osobiste.
Sporządził: Sprawdził: Zatwierdził:
1. Przy wierceniu otworów w wyrobiskach podziemnych obowiązują:
a) niniejsza instrukcja,
b)
ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA GOSPODARKI z dnia
2. Lokalizacje, kąt nachylenia i kierunku otworu, długość i średnicę otworu, długość, średnicę i sposób uszczelnienia rury obsadowej, sposób wiercenia i przeznaczenie otworu podaje każdorazowo obsłudze wiertnicy osoba dozoru odmetanowania danej zmiany.
3.Wiertacz przodowy musi posiadać na stanowisku wiertniczym metanomierz.
4.Kontrolę zawartości metanu w powietrzu kopalnianym wykonuje osobiście wiertacz przodowy:
a) na wylocie zużytego powietrza przed wejściem do wyrobiska z wentylacją odrębną. W przypadku postoju wentylatora lub uszkodzenia lutniociągu wejście do wyrobiska jest zabronione. O fakcie tym należy niezwłocznie powiadomić osobę dozoru odmetanowania i dyspozytora kopalni z najbliższego telefonu. Wyrobisko do chwili nadejścia osoby dozoru zakrzyżować (zagrodzić).
b) na stanowisku pracy przed rozpoczęciem pracy, co dwie godziny w czasie pracy i po zakończeniu pracy. Wynik tych pomiarów należy wpisywać na metanowej tablicy kontrolnej i do dzienniczka wiertacza.
Pomiary powinny być dokonane:
- pod stropem wyrobiska nie niżej niż
- nad otworem wiertniczym,
- w punktach, gdzie może wystąpić nagromadzenie metanu (wyrwy w stropie, kopuły itp.)
5. W przypadku stwierdzenia zawartości metanu powyżej 2% przy prawidłowo działającej wentylacji należy przerwać pracę, wycofać załogę z tego miejsca, zagrodzić dostęp do tego miejsca i powiadomić najbliższą osobę dozoru lub dyspozytora kopalni.
6. Wnęki wiertnicze muszą być przewietrzane za pomocą: dysz, kształtek nawiewowych lub przegród wentylacyjnych, strumienic itp.
7. W czasie prowadzenia wierceń lub robót związanych z usuwaniem zagrożenia metanowego w przodkach zagazowanych (powyżej 2% CH4) uchwycenia lub zacementowania fukaczy metanowych, należy bezwzględnie stosować się do instrukcji i poleceń osoby dozoru odmetanowania wydanych każdorazowo dla warunków w danym wyrobisku. Roboty związane z usuwaniem zagrożenia metanowego mogą być wykonywane wyłącznie w obecności dozoru oddziału odmetanowania.
8. Na stanowisku pracy załoga udaje się wyznaczonymi drogami dojściowymi. Załoga musi znać drogi ucieczkowe ze stanowiska pracy. Swoje przejście a także odejście ze stanowiska pracy załoga musi zgłosić sztygarowi oddziału w rejonie, którego wykonuje roboty.
9. Przed przystąpieniem do pracy należy sprawdzić stan bezpieczeństwa w miejscu pracy tj. oprócz zawartości CH4 w wyrobisku, stan obudowy stropu i ociosów, czoła wnęki wiertniczej, przewietrzanie wnęki wiertniczej, sposób ustawienia, zamocowania i zabezpieczenia przed przemieszczaniem się wiertnicy, stan techniczny sprzętu wiertniczego. Wszystkie stwierdzone nieprawidłowości należy usunąć przed przystąpieniem do wiercenia.
10. Ubrania robocze załogi wiertniczej winny być bez zwisających pasków, szalików i pozapinane (obcisłe).
11. Stanowisko wiertnicze musi być utrzymane w czystym stanie, zwierciny i płuczka systematycznie usuwane, żerdzie wiertnicze ułożone na pokładach drewnianych nachylonych w kierunku ociosu i zabezpieczenia przed przemieszczaniem się, a sprzęt wiertniczy tak rozmieszczony by obsługa urządzeń wiertniczych nie była utrudniona, a drogi ucieczkowe ze stanowiska wiertniczego wolne.
12. Stanowisko wiertnicze musi być oświetlone co najmniej jedną lampą tak by dostatecznie oświetlone były: pulpit sterowniczy, urządzenia sterujące, luneta i klucz chwytakowy wiertnicy, zagłowiczenie otworu (rury obsadowej) lub wylotu otworu, składowisko żerdzi wiertniczych, pompa płuczkowa.
14. Pulpit sterowniczy (stół manewrowy) winien być ustawiony w miejscu zapewniającym dogodną jego obsługę i dobrą widoczność wiertnicy, możliwie od strony dopływu powietrza. Pulpit sterowniczy nie może być ustawiony w osi wiercenia otworu.
15. Doprowadzone do stanowiska wiertniczego rurociągi sprężonego powietrza oraz wody powinny być wyposażone w podwójne zamknięcia (wyłączenia), jedno w obrębie miejsca pracy, a drugie w odległości od 20 do 30m od stanowiska w kierunku wyjścia (drogi ucieczkowej) z miejsca pracy. Końcówki węża doprowadzającego sprężone powietrze do pulpitu sterowniczego należy dodatkowo zabezpieczyć łańcuszkiem.
16. Stanowisko wiertnicze musi być wyposażone w:
a) skrzynki na próbki zwierciny lub rdzenia,
b) zbiornik cementacyjny,
c) tablicę metanową,
d) ujęcie zwierciny z płuczki,
e) zapas smaru i oleju na jedną zmianę,
f) urządzenie umożliwiające szybkie zamknięcie wlotu otworu na zagłowiczeniu rury obsadowej bez konieczności wyciągania żerdzi wiertniczej z otworu,
g) urządzenie zabezpieczające przed przypadkowym i niezamierzonym zwolnieniem przewodu z klucza chwytakowego przy wierceniu otworów pod kątem większym od 45○,
h) poziomy pomost roboczy w przypadku wiercenia z wyrobisk pochyłych o nachylenie większym od 150,
i) wiertacz powinien posiadać przy sobie zaświadczenie o uprawnieniu do obsługi urządzeń wiertniczych,
j) każdy pracownik zatrudniony przy robotach wiertniczych powinien mieć przy sobie opatrunek osobisty, w czasie pracy wiertnicy stosować ochronniki słuchu, stosować okulary ochronne przy cementacji rury, próbnie szczelności, demontażu zagłowiczenie rury obsadowej.
17. Urządzenia i sprzęt wiertniczy powinny być konserwowane i utrzymane w sprawności technicznej. Nie wolno eksploatować urządzeń, sprzętu wiertniczego, narzędzi technicznie niesprawnych lub nadmiernie zużytych.
18. Wszelkie naprawy, konserwacja i smarowanie urządzeń wiertniczych mogą się odbywać jedynie przy odciętym mechanicznie ( odłączonym od rurociągu ) dopływie sprężonego powietrza, odciętym ( wyłączonym ) dopływie napięcia przy wiertnicach z napędem elektrycznym.
19. Podczas wiercenia i manewrowania przewodem wiertniczym należy zwracać szczególną uwagę na wirujące części wiertnicy, nie wolno chwytać lub hamować ruchu przewodu rękami czy kluczem odcinającym.
20. Po zakończeniu wiercenia na danej zmianie należy:
a) zacisnąć dławik, a w przypadku gdy został nawiercony metan i dławica podłączona jest pod depresję sprawdzić procent metanu w gazie i dokładnie wyregulować depresję,
b) odciąć dopływ wody do wiertnicy i sprężonego powietrza do stołu manewrowego,
c) uporządkować stanowisko wiertnicze, zabezpieczyć i zakonserwować przewód i sprzęt wiertniczy,
d) uzupełnić wpisy w raporcie wiertacza zgodnie z pkt. 4 b.
21. W pokładach zaliczonych do trzeciej i czwartej kategorii zagrożenia metanowego należy stosować przy wierceniu otworów metanowych „TM” i badawczych „G” na stanowisku wiertniczym przenośne metanomierze alarmujące. Próg alarmu tego metanomierza ustala dla każdego stanowiska wiertniczego Kierownik Wentylacji.
22. Wiertacz przodowy na swojej zmiany odpowiedzialny jest za:
a) bezpieczeństwo podległych mu pracowników,
b) wykonywanie pracy zgodnie z niniejszą instrukcją i innymi obowiązującymi instrukcjami i przepisami.
23. Pracownik obowiązany jest stosować sprzęt ochrony osobistej.
Instrukcję opracował: Czesław Zając Instrukcję zatwierdził