|
|
Ochrona pracowników przed pyłami szkodliwymi dla zdrowia
I. Pyły
szkodliwe w powietrzu kopalnianym
1. Podział
pyłów w zależności od działania na organizm ludzki
I. Pyły szkodliwe w powietrzu kopalnianym
W powietrzu kopalnianym mogą znajdować się pyły szkodliwe
lub niebezpieczne dla zdrowia i życia ludzkiego. Są to bardzo drobne cząstki
węgla i skał płonnych o średnicy od 0 do
1. Podział pyłów w zależności od
działania na organizm ludzki
Pyły, w zależności od działania na organizm ludzki, można podzielić na:
▬ Pyły toksyczne. Pyły związków chemicznych, które mogą być rozpuszczalne płynach ustrojowych i powodować przez to zatrucia (np. pyły związków ołowiu, miedzi, cynku, manganu, niklu itp.),
▬ Pyły drażniące. Większość pyłów posiada oddziaływanie drażniące na zewnętrzne części ciała, spojówki oczu, błony śluzowe górnych dróg oddechowych,
▬ Pyły alergiczne. Do pyłów o działaniu alergicznym (uczulającym) należą głównie pyły pochodzenia organicznego, np. pyły bawełny, wełny, lnu, drewna, pyłki kwiatowe itp.,
▬ Pyły rakotwórcze. Pyły powodujące powstanie chorób nowotworowych. Należą do nich: azbest, pyły drewna twardego buku i dębu,
▬ Pyły powodujące powstanie pylicy płuc
1.
Zagrożenie
pylicą płuc
Pyły zawarte w powietrzu, którym oddychamy w zależności od frakcji mogą mieć różne działanie:
▬ ziarna powyżej 30 µm zatrzymują się już w tchawicy,
▬ ziarna do 10 µm mogą przedostawać się aż do oskrzelików końcowych,
▬ ziarna do 3 µm osadzają się w lejkach oskrzelikowych,
▬ ziarna 1 µm osadzają się w pęcherzykach płucnych.
Cząstki pyłu osadzone w górnych drogach oddechowych są wydalane na zewnątrz układu oddechowego i nie powodują schorzeń, a cząstki zatrzymywane w pęcherzykach płucnych wydalane są powolnie i nie dość efektywnie w przypadku dużej ilości pyłu. Sam proces odkładania się pyłów nie powoduje zmian czynnościowych, jednak niektóre pyły wywołują w płucach reakcje związane z tworzeniem się tkanki łącznej. Pyły te nazywamy fibrogennymi. Do pyłów silnie fibrogennych zaliczamy gównie wolną krystaliczną krzemionkę (SiO2), azbest, talk i w mniejszym stopniu węgiel.
Za wyjątkowo szkodliwy uważany jest ten pył, który wywołuje pylicę. Najpowszechniejszym rodzajem pylic jest krzemica. Chorobę tę wywołuje pył zawierający wolną krzemionkę (SiO2). Pył krzemionki rozpuszcza się w płynach biologicznych, powoduje zwłóknienie tkanki płucnej. Czysty pył węglowy, nie powoduje zwłóknienia tkanki płucnej, jednak w płucach powstają „złogi pyłu”, w wyniku czego zmniejsza się powierzchnia oddechowa płuc.
Szkodliwe działanie pyłu zawierającego SiO2 na organizm ludzki zależy od:
▬ rodzaju pyłu,
▬ wielkości poszczególnych cząstek,
▬ kształtu cząstek (włókna, kształty ostre, obłe),
▬ stężenia pyłu w powietrzu,
▬ czasu ekspozycji,
▬ zawartości wolnej krystalicznej krzemionki,
▬ rozpuszczalności pyłu w cieczach ustrojowych,
Powyższe czynniki służą do oceny stopnia zagrożenia niebezpieczeństwa spowodowanego pyłem przedostającym do organizmu przez układ oddechowy.
2.
Pomiar
stężenia pyłu
Stężenie pyłu w powietrzu mierzy
się metodą filtracyjną, określając ilość pyłu grawimetrycznie za pomocą
pyłomierza Barbara 3A. Metoda filtracyjna polega na przepuszczeniu pewnej
ilości powietrza przez odpowiedni filtr. Pył osadza się na filtrze, a więc
znając ilość przepuszczonego powietrza oraz różnicę masy filtru przed pomiarem
i po dokonaniu pomiarów można z łatwością wyliczyć zawartość wagową pyłu w
Próby powietrza pobiera się w warunkach typowych dla badanych stanowisk i typowego procesu produkcyjnego, zapewniając ich reprezentatywność dla całego dnia pracy lub dla wybranego krótszego okresu.
Wyniki pomiarów stężenia pyłu na stanowisku pracy interpretuje się następująco:
▬ w przypadku, gdy górna granica średniego stężenia nie przekracza wartości NDS, wtedy są dopuszczalne warunki pyłowe,
▬ o ile górna granica przedziału ufności dla średniego stężenia jest powyżej wartości NDS, wtedy są warunki pyłowe szkodliwe.
3.
Ochrona
przed pyłem
Dla ochrony przed pyłem stosuje się różne środki, których zadaniem jest ograniczenie lub likwidacja emisji pyłu na stanowiskach pracy.
Do najważniejszych należą:
▬ zmiana procesu technologicznego pod kątem zmniejszenia emisji pyłu na stanowiskach pracy,
▬ nawilżanie pokładów węglowych,
▬ hermetyzacja procesu produkcyjnego,
▬ automatyzacja procesu produkcyjnego,
▬ stosowanie urządzeń odpylających,
▬ pozbawienie lotności pyłu przy pomocy wody i innych środków,
▬ stosowanie urządzeń wentylacyjnych,
▬ stosowanie ochron osobistych odpowiednio dobranych do danego stanowiska pracy.
Proszę zwrócić uwagę na kolejność wymienionych powyżej środków ochrony przed pyłem. Ochrony osobiste wymienione są dopiero na końcu, a więc najpierw należy zastosować wyżej wymienione środki, a gdy one okażą się niedostatecznie skuteczne to wtedy stosujemy ochrony osobiste (najczęściej są to półmaski). Gdy pada pytanie jakie stosujemy środki ochrony przed pyłem to prawie w 100% pada odpowiedź – maski filtrujące. Świadczy to o braku świadomości wśród braci górniczej, czego efektem są śmiertelne choroby płuc.
Prawidłowy dobór sprzętu ochrony dróg oddechowych powinien być poprzedzony rozpoznaniem zagrożeń występujących na stanowisku pracy, polegającym na:
▬ identyfikacji wszystkich występujących czynników szkodliwych,
▬ pomiarze stężeń tych czynników,
▬ określeniu wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS, NDSCh),
▬ określeniu ewentualnego niedoboru tlenu.
Sprzęt ochrony dróg oddechowych
W górnictwie stosujemy głównie półmaski filtrujące i filtry, które ze względu na zakres stosowania dzielą się na klasy:
Klasa P1 - sprzęt o małej skuteczności ochronnej - chroni układ oddechowy przed aerozolami (pył, dym, mgła), których stężenie fazy rozproszonej nie przekracza czterokrotnie ustalonej dla nich wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (4xNDS).
Klasa P2 - sprzęt o średniej skuteczności ochronnej - chroni układ oddechowy przed aerozolami (pył, dym, mgła), których stężenie fazy rozproszonej nie przekracza dziesięciokrotnie ustalonej dla nich wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (10xNDS).
Klasa P3 - sprzęt o wysokiej skuteczności ochronnej - chroni układ oddechowy przed aerozolami (pył, dym, mgła), których stężenie fazy rozproszonej nie przekracza dwudziestokrotnie ustalonej dla nich wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (20xNDS)
Inaczej prościej:
Klasa P1 - sprzęt o
małej skuteczności ochronnej - chroni układ oddechowy przed pyłami których
stężenie nie przekracza 4xNDS
Klasa P2 - sprzęt o średniej skuteczności ochronnej - chroni układ oddechowy przed pyłami których stężenie nie przekracza 10xNDS
Klasa P3 - sprzęt o
wysokiej skuteczności ochronnej - chroni układ oddechowy przed pyłami których
stężenie nie przekracza 20xNDS
Rys. 1. Sprzęt ochrony
dróg oddechowych przed pyłami a- półmaska filtrująca b- półmaska filtrująca z zaworem
oddechowym c- półmaska wielorazowa
Każdy producent w instrukcji użytkowania powinien podać minimalny czas
ochronnego działania sprzętu w określonych warunkach badań np. przy określonym
stężeniu substancji szkodliwej i objętościowym natężeniu przepływu powietrza
lub całkowitej masie pochłoniętej substancji szkodliwej, co pozwoli na
określenie czasu jego użytkowania.
Znakowanie półmasek
filtrujących
Znakowanie półmasek filtrujących składa się z następujących symboli:
- FFP1, FFP2, FFP3 – oznaczają pierwszą, drugą i trzecią klasę ochronną;
-NR – oznacza, że wyrób przeznaczony jest do jednokrotnego użycia;
- R - oznacza, że wyrób przeznaczony jest do wielokrotnego użycia;
- D – oznacza, że wyrób spełnia wymagania zatkania.
II.
Wybrane przepisy
górnicze
ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA ENERGI
z dnia
23 listopada 2016r.
w
sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych
zakładów górniczych
……………………………………………………………………………………………………..
DZIAŁ IV
Warunki pracy i ochrony zdrowia
Rozdział 1
Warunki ogólne
§218. 1. W zakładzie górniczym przeprowadza się badania i dokonuje się
pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy i promieniowania
jonizującego — w trybie określonym przepisami wydanymi na podstawie art. 228 §3
ustawy z dnia 26 czerwca 1974r. —Kodeks pracy oraz na podstawie art. 25 pkt 1
ustawy z dnia 29 listopada 2000r. —Prawo atomowe (Dz. U. z
2017 r. poz. 576 i 935), z wyłączeniem pyłów, zagrożeń klimatycznych i
czynników szkodliwych określonych w §142 ust. 2, dla których dokonuje się badań
zgodnie z przepisami rozporządzenia.
2. Wyniki badań i pomiarów, o których mowa w ust. 1, poszczególnych
czynników szkodliwych dla zdrowia są przekazywane służbie bezpieczeństwa i
higieny pracy zakładu górniczego.
§219. 1. W zakładzie górniczym stosuje się środki ochrony pracowników
przed oddziaływaniem czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy,
mające na celu niedopuszczenie do przekroczenia wartości najwyższych
dopuszczalnych stężeń (NDS) lub najwyższych dopuszczalnych natężeń (NDN) tych
czynników.
2. Dopuszczenie do pracy osób w warunkach przekroczenia wartości NDS i
NDN czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy bez stosowania środków
ochrony, o których mowa w ust 1, jest niedopuszczalne.
3. Pracownikom zapewnia się informacje o warunkach pracy i wynikach
oceny ryzyka zawodowego, a w szczególności dotyczące:
1) wartości stężeń lub natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w
środowisku pracy, zagrożeń stwarzanych przez te czynniki w miejscu pracy oraz
potencjalnych skutków dla zdrowia lub bezpieczeństwa pracowników;
2) podjętych działań i stosowanych środków zabezpieczających i
ochronnych niezbędnych do wyeliminowania lub ograniczenia ryzyka zawodowego
oraz okoliczności, w których takie środki należy stosować;
3) bezpiecznych metod wykonywania pracy, ograniczających narażenie do
możliwie najniższego poziomu
4) prawidłowego stosowania odpowiednio dobranych środków ochrony
indywidualnej.
§220. Pracowników wyposaża się w odpowiednie środki ochrony indywidualnej
oraz odzież i obuwie robocze[1].
§221. Niedopuszczalne jest stosowanie w atmosferze zagrożonej wybuchem
środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego[2] mogących:
1) być źródłem iskry lub luku elektrycznego, spowodowanych
elektrycznością statyczną lub uderzeniem
2) spowodować zapłon mieszaniny wybuchowej.
§222. 1. Środki ochrony indywidualnej, o których mowa w §220, stosuje
się w przypadku braku możliwości uniknięcia lub ograniczenia zagrożenia za
pomocą środków ochrony zbiorowej lub odpowiedniej organizacji pracy.
2. Warunki stosowania środków ochrony indywidualnej są określane przez
kierownika ruchu zakładu górniczego przy uwzględnieniu poziomu i zmienności
ryzyka powodowanego danym zagrożeniem, cech stanowiska pracy oraz właściwości
ochronnych tych środków.
§223. 1. W zakładzie
górniczym utrzymuje się nie mniej niż jeden punkt pierwszej pomocy, czynny w
trakcie każdej zmiany roboczej, odpowiednio wyposażony, w szczególności w
sprzęt reanimacyjny oraz umożliwiający bezpieczny transport rannego lub
chorego.
2. Wykonujących pracę
w ruchu zakładu górniczego szkoli się w udzielaniu pierwszej pomocy.
3. Zapewnia się
obecność na poszczególnych zmianach roboczych w rejonie obłożonego wyrobiska
eksploatacyjnego i obłożonego przodka korytarzowego nie mniej niż jednego
pracownika przeszkolonego w udzielaniu pierwszej pomocy, w szczególności w
zakresie wykonywania reanimacji, posiadającego wyposażenie umożliwiające
udzielanie pierwszej pomocy, składające się z apteczki pierwszej pomocy,
zwanego dalej „sanitariuszem”. Obecność sanitariuszy w pozostałych oddziałach
ustala kierownik ruchu zakładu górniczego.
4. Przebywanie w
wyrobisku osoby nieposiadającej przy sobie sterylnego opatrunku jest
niedopuszczalne.
5. Przepisów ust. 1 i
2 nie stosuje się do likwidowanych zakładów górniczych oraz działalności, o
której mowa w art. 2 ust 1 ustawy, pod warunkiem uzyskania zgody kierownika
ruchu zakładu górniczego albo kierownikiem ruchu zakładu i wprowadzenia innych
działań w zakresie udzielania pierwszej pomocy, dostosowanych do występujących
zagrożeń.
§224. Jeżeli osoba
wykonująca pracę ulegnie w jej trakcie wypadkowi lub zachoruje, osoba
znajdująca się w jej pobliżu niezwłocznie:
1) udziela jej
pierwszej pomocy;
2) powiadamia:
a) sanitariusza,
b) najbliższą osobę dozom ruchu zakładu
górniczego lub dyspozytora ruchu zakładu górniczego.
Rozdział 2
Ochrona pracowników przed pyłami
szkodliwymi dla zdrowia
§225. W zakładzie górniczym,
w którym w trakcie procesów technologicznych są wytwarzane pyły szkodliwe dla
zdrowia, zwane dalej „pyłami”, organizuje się służby w celu rozpoznawania i
kontroli zwalczania tego zawożenia.
§226. Niedopuszczalne
jest stosowanie maszyn i urządzeń, które w procesach technologicznych
wytwarzają pyły i nie są wyposażone w sprawnie działające urządzenia
ograniczające zapylenie, oraz niesprawnych urządzeń i środków wykorzystywanych
do obniżania stężenia pyłów w powietrzu.
§227. Niedopuszczalne
jest wykonywanie pracy na stanowiskach, na których występuje przekroczenie
najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS) pyłów w powietrzu oraz nie ma
możliwości zapewnienia skutecznych środków ochrony.
§228. 1. W przypadku
stwierdzenia na stanowiskach pracy przekroczenia najwyższych dopuszczalnych
stężeń (NDS) pyłów w powietrzu stosuje się środki techniczne lub dokonuje się
zmian technologicznych i organizacyjnych w celu osiągnięcia dopuszczalnych
wartości stężeń pyłów w powietrzu.
2. Ocena skuteczności
działań profilaktycznych podjętych w celu obniżenia na stanowiskach pracy
stężenia pyłów w powietrzu oraz planowanie i realizacja nowych przedsięwzięć w
tym zakresie, jest dokonywana okresowo przez kierownika ruchu zakładu
górniczego na podstawie porównania wyników pomiarów stężenia pyłów w powietrzu
wykonanych przed rozpoczęciem tych działań i w terminie do 7 dni po ich
zakończeniu.
§229. Pracowników
zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których występuje zagrożenie pyłami:
1) wyposaża się w
odpowiednie środki ochrony indywidualnej dróg oddechowych dostosowane do
wielkości występującego zagrożenia i spełniające wymagania w rozumieniu ustawy
z dnia 13 kwietnia 2016 r. o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku (Dz. U. poz. 542, 1228 i 1579 oraz z 2017 r. poz. 1089);
2) szkoli się w
zakresie zasad stosowania środków, o których mowa w pkt 1.
§230. W zależności od
stopnia zagrożenia pyłami, częstości narażenia na to zagrożenie, cech
stanowiska pracy pracownika i skuteczności działania środków ochrony
indywidualnej dróg oddechowych, pracodawca określa warunki stosowania tych
środków, a w szczególności czas i przypadki, w których są używane.
§231. System
prawidłowego doboru oraz zaopatrzenia pracowników w środki ochrony
indywidualnej dróg oddechowych jest organizowany przez kierownika ruchu zakładu
górniczego.
§232. 1. Doboru
środków ochrony indywidualnej dróg oddechowych dokonuje się dla poszczególnych
stanowisk pracy, na podstawie wyników pomiarów stężenia pyłów w powietrzu
wykonanych w trakcie części procesu technologicznego, w której jest wytwarzana
największa ilość pyłów.
2. Przy doborze
środków ochrony indywidualnej dróg oddechowych uwzględnia się wymaganą klasę
ochronną tych środków oraz własności użytkowe decydujące o komforcie pracy w
warunkach wzrostu stężenia pyłów w powietrzu i mikroklimatu występujących w
zakładzie górniczym.
3. Na podstawie
aktualnych wyników pomiarów stężenia pyłów w powietrzu kierownik ruchu zakładu
górniczego:
1) dokonuje oceny
narażenia pracowników na poszczególnych stanowiskach pracy na działanie pyłów;
2) określa minimalne i
obowiązujące klasy ochronne środków ochrony indywidualnej dróg oddechowych dla
poszczególnych stanowisk pracy;
3) określa zasady
stosowania środków ochrony indywidualnej dróg oddechowych.
4. W zakładach
górniczych wydobywających węgiel kamienny, prowadzących eksploatację systemami
ścianowymi, pracownikom zatrudnionym na stanowiskach pracy na których występują
przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń NDS pyłów, zapewnia się w
obłożonych do eksploatacji ścianach oraz w drążonych wyrobiskach korytarzowych
możliwość stosowania półmasek lub masek wielokrotnego użytku skompletowanych z
elementami oczyszczającymi — filtrami odpowiedniej klasy ochronnej.
§233. Jeżeli na
stanowisku pracy stężenie pyłów w powietrzu przekroczy:
1) najwyższe
dopuszczalnie stężenie (NDS) i nie przekroczy czterokrotności najwyższego
dopuszczalnego stężenia (NDS) na stanowiskach pracy — stosuje się sprzęt
filtrujący klasy nie niższej niż P-1;
2) czterokrotność
najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) i nie przekroczy dziesięciokrotności
najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) — stosuje się sprzęt filtrujący klasy
nie niższej niż P-2;
3) dziesięciokrotność
najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) i nie przekroczy dwudziestokrotności
najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) — stosuje się sprzęt filtrujący klasy
P-3.
§234. 1. Pomiarów
stężenia pyłów w powietrzu dokonuje się nie później niż w terminie 7 dni po:
1) rozpoczęciu
drążenia wyrobiska górniczego w zakresie dotyczącym:
a) stanowisk pracy w jego rejonie
b) stanowisk pracy, na których mógł wystąpić
wzrost stężenia pyłów w powietrzu w związku z jego rozpoczęciem
2) oddaniu do ruchu
nowego obiektu lub urządzenia wytwarzającego pyły;
3) wprowadzeniu zmian technologicznych,
które mogą spowodować wzrost wytwarzania pyłów;
4) wystąpieniu
zaburzeń lub zmian geologicznych w wyrobisku eksploatacyjnym lub drążonym
wyrobisku korytarzowym mogących powodować podczas urabiania lub drążenia
większe od dotychczasowego wytwarzanie pyłów lub wzrost procentowej zawartości
wolnej krystalicznej krzemionki w pyle;
5) wprowadzeniu nowego
lub modernizacji istniejącego rozwiązania technicznego mającego na celu
obniżenie stężenia pyłów w powietrzu, w celu dokonania oceny skuteczności
prowadzonych działań profilaktycznych.
2. Pomiarów, na
podstawie których określa się minimalną klasę ochronną środków ochrony
indywidualnej dróg oddechowych, dokonuje się nie później niż 7 dni po:
1) zakończeniu okresu
rozruchu — w przypadku nowo uruchamianych ścian
2) uzyskaniu 20 m
postępu — w przypadku nowo uruchamianych przodków kombajnowych.
3. Pomiarów stężenia pyłów w powietrzu na stanowiskach pracy
zlokalizowanych w rejonach ścian oraz drążonych wyrobisk korytarzowych dokonuje
się nie rzadziej niż raz na 12 miesięcy.
4. W przypadku
zaistnienia okoliczności, o których mowa w ust. 1 pkt 1—4 i ust 2, do czasu
dokonania doboru odpowiedniej klasy środków ochrony indywidualnej dróg
oddechowych, na podstawie wyników pomiarów stężenia pyłów w powietrzu, stosuje
się środki ochrony indywidualnej układu oddechowego klasy trzeciej.
§235. Wyniki pomiarów
stężenia pyłów w powietrzu dla stanowisk pracy na zmianie wydobywczej uznaje
się za reprezentatywne, jeżeli w trakcie pobierania prób uzyskano:
1) nie mniej niż
średni zmianowy postęp —w przypadku stanowisk pracy, na których wzrost stężenia
pyłów w powietrzu powstaje w związku z eksploatacją ściany
2) średni postęp
zmianowy — w przypadku stanowisk pracy, na których wzrost stężenia pyłów w
powietrzu powstaje w związku z drążeniem przodka.
§236. 1. Dane
dotyczące pracownika wykonującego pracę w środowisku zagrożonym pyłami
rejestruje się i przechowuje.
2. W okresie
miesięcznym i rocznym dokonuje się zestawień:
1) liczby dniówek
przepracowanych przez pracownika w warunkach przekroczenia najwyższego
dopuszczalnego stężenia (NDS) pyłów;
2) ilości
stwierdzonych i udokumentowanych przypadków niestosowania lub nieprawidłowego
stosowania przez pracownika środków ochrony indywidualnej dróg oddechowych.
Rozdział 3
Pomieszczenia i urządzenia
higieniczno-sanitarne
§237. 1. W podziemnych
wyrobiskach zakładów górniczych instaluje się urządzenia i pomieszczenia
przystosowane do zaspokajania potrzeb higieniczno-sanitarnych.
2. O ilości i
rozmieszczeniu pomieszczeń i urządzeń, o których mowa w ust. 1, decyduje
kierownik ruchu zakładu górniczego.
§238. 1 - Wieszanie na
hakach w łaźniach typu łańcuszkowego narzędzi i przedmiotów ostrych, ciężkich i
tłukących się jest niedopuszczalne.
2. W zakładach
górniczych zapewnia się pranie, czyszczenie, suszenie, konserwację, naprawę
odzieży i obuwia roboczego oraz odkażanie środków ochrony indywidualnej.
§239. Na podszybiach szybów zjazdowych urządza się poczekalnie.
III. Załącznik
W rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 17 czerwca 1998 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, ustalono progi akceptowalnego ryzyka, jako wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS). Stężenia te wyrażono masą szkodliwego czynnika, mierzoną w miligramach na 1 m3 powietrza, którym pracownicy oddychają. Szkodliwe czynniki, których nie można wyrazić w jednostkach masy wyrażone są w jednostkach właściwych dla danego czynnika. Mówimy wówczas o najwyższym dopuszczalnym natężeniu(NDN).
Najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS) ustalono jako stężenie średnie ważone, którego oddziaływanie na pracownika w ciągu 8-godzinnego czasu pracy i 42-godzinnego tygodniowego wymiaru czasu pracy przez okres jego aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń.
Najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe (NDSCh) ustalono jako wartość średnia, która nie powinna spowodować ujemnych zmian w stanie zdrowia pracownika oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń, jeżeli utrzymuje się w środowisku pracy nie dłużej niż 30 minut w czasie zmiany roboczej. Jest to ryzyko dopuszczalne pod warunkiem ograniczenia czasu ekspozycji lub zastosowania ochron osobistych.
Najwyższe dopuszczalne stężenie pułapowe (NDSP) ustalono jako granicę koncentracji, która ze względu na zagrożenie zdrowia lub życia pracownika nie może być w środowisku pracy przekroczona w żadnym momencie. Jest to więc poziom nieakceptowanego ryzyka.
ppm (ang. parts per million) - sposób wyrażania stężenia bardzo rozcieńczonych roztworów związków chemicznych. Stężenie to jest pochodną ułamka molowego i określa ile cząsteczek związku chemicznego przypada na 1 milion cząsteczek roztworu.
W przypadku mieszanin gazów stężenie wyrażone w ppm może być łatwo przeliczone ze stężenia molowego poprzez pomnożenie tego ostatniego przez milion. W przypadku roztworów ciekłych sytuacja się komplikuje, gdyż trzeba jeszcze wziąć pod uwagę gęstość i masę cząsteczkową rozpuszczalnika.
Zebrał
i opracował: Czesław Zając
- T.
Bielewicz, B. Prus, J. Honysz ; Górnictwo Część I Wydawnictwo ŚLĄSK 1993r.
- J.
Czechowicz, M. Mastaliński, M. Surowiec; Górnictwo
Część III , Wydawnictwo ŚLĄSK 1984r.
- A. Frycz;
Klimatyzacja kopalń, Wydawnictwo ŚLĄSK 1981r.