|
|
Zasoby
złóż kopalin użytecznych
Spis Treści
I. Zasady obliczania zasobów kopaliny w złożu.
II. Zasoby bilansowe i pozabilansowe.
III. Głębinowy wykres zasobów.
I. Zasady obliczania zasobów
kopaliny w złożu.
W celu obliczenia ilości kopaliny użytecznej, czyli zasobów złoża, należy obliczyć jego objętość. W tym celu wykorzystujemy dane otrzymane z przeprowadzonych robót rozpoznawczych. Następnie na podstawie pobranych próbek ustalamy gęstość kopaliny użytecznej.
Zasoby złoża oblicza się ze wzoru:
gdzie
Q — zasoby t
V — objętość złoża, m3
ρ (ro) — gęstość[1] kopaliny użytecznej, t/m3 (dla węgla 1,3 t/m3)
Dla złóż pokładowych objętość złoża oblicza się ze wzoru:
V = 
gdzie
P — powierzchnia
pokładu obliczona z mapy pokładowej, m2
h —średnia grubość pokładu, m
W przypadku pokładu o kącie nachylenia większym niż 100 jego objętość oblicza się ze wzoru:
V = 
gdzie
α – kąt nachylenia pokładu
Jeżeli złoże składa się z kilku pokładów, to zasoby oblicza się dla każdego pokładu oddzielnie. Obecnie do obliczania powierzchni złoża i jego objętości wykorzystuje się specjalistyczne oprogramowanie komputerowe. Przy obliczaniu zasobów złóż rud metali i innych minerałów należy obliczyć ilość metalu lub minerału użytecznego zawartego w złożu.
Całkowitą ilość kopaliny w złożu nazywamy zasobami geologicznymi. Zasoby geologiczne dzieli się na bilansowe i pozabilansowe.
Zasoby geologiczne z punktu widzenia dokładności ich rozpoznania zostały podzielone na: D, C2, C1, B i A. Zasoby kategorii D należą do najmniej rozpoznanych, a zasoby kategorii A do najlepiej poznanych, określając jednocześnie warunki, jakie powinny być spełnione przy rozpoznawaniu zasobów złoża w poszczególnych kategoriach.
II. Zasoby bilansowe i pozabilansowe.
1. Zasoby bilansowe
Stanowią tę część zasobów geologicznych, które przy obecnym stanie techniki mogą być eksploatowane z korzyścią. Kwalifikację zasobów do kategorii bilansowych dokonuje sie w oparciu o dwa główne kryteria: ekonomiczne i techniczne.
2. Zasoby pozabilansowe
Stanowią tę pozostałą część zasobów geologicznych, która z powodu dużej głębokości zalegania, małej grubości pokładów, silnego zawodnienia lub innych utrudnień nie może być eksploatowana przy obecnym stanie techniki. Nie jest jednak wykluczone, że mogą one w przyszłości być eksploatowane. W miarę postępu techniki lub wzrostu popytu mogą być przeklasyfikowane z części zasobów pozabilansowych do bilansowych.
3. Straty
Wybranie całości zasobów bilansowych nie jest zawsze możliwe i cześć z nich nie jest wybrana z różnych przyczyn zostaje na dole, jako tzw. straty ( filary ochronne, oporowe, graniczne, ogniowe, wodne, niecałkowite wybranie pokładu w zależności o zastosowanego systemu).
4. Zasoby przemysłowe
Zasoby przemysłowe
brutto
Zasoby bilansowe pomniejszone o straty to zasoby przemysłowe brutto.
Zasoby przemysłowe
netto
Zasoby przemysłowe brutto pomniejszone o straty powstałe przy przeróbce mechanicznej kopaliny użytecznej (wskutek niedoskonałości procesu przeróbczego) noszą nazwę zasobów przemysłowych netto.
III. Głębinowy wykres zasobów.
Dla zbadanych i rozpoznanych złóż węgla w określonych granicach terytorialnych (kopalnia, zjednoczenie, państwo) sporządza się graficzny obraz zasobów danego obszaru w postaci głębinowe go wykresu zasobów (rys. 1). Na wykresie tym odmierza się na osi rzędnych w dół głębokości, a na osi odciętych wielkości zasobów kopaliny licząc od powierzchni.
Rys.1. Wykres zasobów
części pokładu węgla, służący do określania zasobów na dowolnej głębokości w
zbadanej części złoża.
Zebrał i opracował: Czesław Zając wrzesień 2005 styczeń 2015 styczeń 2018
Literatura:
-Bielewicz. T, Prus B., Górnictwo, Wydawnictwo Śląsk 1984 r.
- Chudek M., Wilczyński S., Żyliński R., Podstawy górnictwa, Wydawnictwo Śląsk 1977 r.
- Poradnik górnika, Wydawnictwo Śląsk 1972 r.
- Bielewicz. T, Prus B., Honysz J. Górnictwo, Wydawnictwo Śląsk 1993 r.
- Zarys nauki o złożach, Wydawnictwo Geologiczne - Warszawa 1964 r.